2010: η χρονιά του μεγαλύτερου πλανητικού ελλείμματος / του Κορεντέν Κρετιάν

Οι φυσικοί πόροι που ο πλανήτης δημιούργησε το 2010 έχουν ήδη εξαντληθεί, σύμφωνα με τη μη-κυβερνητική οργάνωση «δίκτυο παγκοσμίου οικολογικού αποτυπώματος» (GFN), που κάθε χρόνο εξετάζει το συγκεκριμένο περιβαλλοντικό δείκτη,.

«Αν είχατε ήδη ξοδέψει ολόκληρο το ετήσιο εισόδημά σας μέχρι το Σεπτέμβριο, μάλλον θα

 είχατε λόγους να ανησυχείτε σοβαρά» εξηγεί ο Μάτις Βακερνάγκελ (Mathis Wackernagel), πρόεδρος του GFN. Κι όμως, ακριβώς αυτό συνέβη φέτος στον πλανήτη Γη: από το Σάββατο 21 Αυγούστου, αρχίσαμε κιόλας να δαπανούμε τους φυσικούς πόρους της επόμενης χρονιάς.

Η εδρεύουσα στην Καλιφόρνια οικολογική οργάνωση μετρά κάθε χρόνο το «ανθρώπινο οικολογικό αποτύπωμα» επί της Γης. Βασιζόμενη σε στοιχεία των προηγουμένων ετών, καταγράφει την έκταση των χρησιμοποιούμενων γαιών και θαλασσών που χρειάζονται για να παραχθούν και να αποθηκευθούν τα ετήσια ανθρώπινα απορρίμματα. Ακολούθως αυτή η ποσότητα συγκρίνεται με τη βιοϊκανότητα (biocapacity) του πλανήτη, ήτοι την ποσότητα των φυσικών πόρων (υδάτων, πρώτων υλών, αγροτικών αγαθών) που παράγει το ίδιο διάστημα. Αμφότερα τα μεγέθη μετριούνται σε εκτάρια.

Το «αποτύπωμα» αυξήθηκε κατά 50% σε τριάντα χρόνια

Κάθε χρόνο, όποτε η ανθρώπινη κατανάλωση του ανθρώπου ξεπερνά την παραγωγή της φύσης, η ΜΚΟ αναγορεύει την ημέρα που αυτό συμβαίνει στην «ημέρα υπέρβασης» της χρονιάς: το 2009, αυτή ήταν η 25η Σεπτεμβρίου, ένα μήνα σχεδόν αργότερα από εφέτος.

Σύμφωνα με τον Μάτις Βακερνάγκελ «αυτό δε συνέβη διότι εφέτος είχαμε κάποια έξαρση στην κατανάλωση. Απλά το 2010 αναθεωρήθηκαν όλα τα δεδομένα του μοντέλου του GFN και αντιληφθήκαμε πως ως τώρα υπερεκτιμούσαμε την παραγωγικότητα των δασών και των βοσκοτόπων· για να το πώς διαφορετικά, υπερεκτιμούσαμε την ικανότητα αναγέννησης του πλανήτη». Η ΜΚΟ εκτιμά πως η το βιώσιμο «ανθρώπινο οικολογικό αποτύπωμα», που αντιστοιχούσε στην παραγωγικότητα της Γης το 1980, έχει επιδεινωθεί έκτοτε κατά 50%.

Η ιδέα να μετριέται ο «ισολογισμός» της χρήσης των πόρων της Γης από τους ανθρώπους προτάθηκε το 1985, από την αγγλική οργάνωση «νέα οικονομικά». Για πρώτη φορά αυτός ο ισολογισμός έγινε ελλειμματικός το 1987. Τότε όμως, η «ημέρα υπέρβασης» ερχόταν το Δεκέμβριο. Έκτοτε φτάνει κατά μέσο όρο ένα μήνα νωρίτερα κάθε τέσσερα χρόνια , αλλά αυτός ο ρυθμός μοιάζει να επιταχύνεται μετά το 2009. Τους σχετικούς υπολογισμούς τους πραγματοποιεί πλέον το GFN.

Οι συγκεκριμένες επιπτώσεις αυτής της «υπέρβασης» είναι αρκετά σαφείς: η ανθρώπινη δραστηριότητα παράγει πολύ περισσότερο CO2, που τα δάση και η θάλασσα δεν προλαβαίνουν να απορροφήσουν. Αν και η «ημέρα υπέρβασης» έχει περισσότερο συμβολική αξία παρά επιστημονική, επιτρέπει στη ΜΚΟ να υπογραμμίσει τη θέση πως οι άνθρωποι ζούμε σήμερα υπεράνω των δυνατοτήτων του πλανήτη. Αλλά η οργάνωση αρνείται πως σκοπός της είναι να φοβερίσει τον κόσμο. «Επανεξετάζουμε ετησίως τα δεδομένα μας και προσπαθούμε να μην υπερβάλουμε», μας διαβεβαιώνει ο Μάτις Βακερνάγκελ.

http://www.ppol.gr/